Alimenty na dziecko – wszystko co musisz wiedzieć

Świadczenie alimentacyjne, potocznie alimenty, mówiąc najbardziej ogólnie ma na celu dostarczenie środków utrzymania określonym osobom w określonych sytuacjach. Zakres i zasady przyznawania alimentów oraz to, kto alimenty może otrzymać regulowane są poprzez Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy.  W pełnej rodzinie, oboje rodziców wspólnie ponosi koszty wychowania dziecka – co jednak dzieje się kiedy mamy do czynienia z rozwodem lub separacją? Kto wtedy musi płacić alimenty na dziecko? Jak określa się wysokość alimentów i zasady świadczeń alimentacyjnych?

Wysokość świadczeń alimentacyjnych

Alimenty oraz ich wysokość najczęściej ustanawiane są na drodze sądowej, w toku postępowania rozwodowego. Tę kwestię przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego możemy jednak rozstrzygnąć jeszcze przed sprawą rozwodową – na drodze mediacji, np. poprzez podpisanie wraz z partnerem porozumienia rodzicielskiego, regulującego wszystkie najważniejsze kwestie opieki nad dzieckiem po rozstaniu: zakres obowiązku alimentacyjnego, ustalenie wysokości alimentów, tak, aby zabezpieczały usprawiedliwione potrzeby dziecka i umożliwiały zapewnienie środków wychowania małoletniego dziecka.

Wysokość świadczeń alimentacyjnych ustalana jest w każdym przypadku indywidualnie. Z założenia alimenty powinny jednak pokrywać połowę kosztów wyżywienia, mieszkania, ubrań, środków higienicznych, edukacji, ewentualnego leczenia, a także wypoczynku i rozrywki, które to uzależnione są od rzeczywistych potrzeb dziecka (tzw. usprawiedliwione potrzeby dziecka), jak i sytuacji majątkowej obojga rodziców, również tego, z którym dziecko, po rozwodzie przebywało będzie na co dzień. Podczas ustalania wysokości świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, pod uwagę brana jest jednak nie tylko wysokość otrzymywanych dochodów przez małżonka, ale także możliwość ich uzyskania, czyli możliwość potencjalnego wzrostu miesięcznego dochodu – to też będzie miało wpływ na alimenty i ich wysokość. W tym miejscu warto wspomnieć, iż na wysokość alimentów nie będzie wpływało otrzymywanie przez rodzica  świadczenia z programu 500+. KRównie ważny jest dotychczasowy poziom życia dziecka, zakłada się bowiem, że po rozwodzie jego sytuacja materialna nie powinna ulec pogorszeniu. Należy przy tym pamiętać, że wysokość alimentów nie jest ustalana raz na zawsze i w każdej chwili mamy możliwość wystąpienia do sądu, z wnioskiem o jej zmianę – wraz z dorastaniem dziecka, zmieniają się jego potrzeby, a wraz z ich wzrostem, powinna wzrastać także kwota przyznawanych dla niego alimentów. Oprócz podniesienia kwoty świadczeń alimentacyjnych, istnieje także możliwość obniżenia alimentów, kiedy poziom życia oraz  sytuacja materialna rodzica, który płaci alimenty, uległa znacznemu pogorszeniu. Jeśli jednak rodzic pozwany o alimenty, pozostaje zdolny do podjęcia pracy zarobkowej, lecz celowo wydłuża swoje bezrobocie celem uniknięcia płacenia alimentów, to bezrobocie nie będzie brane pod uwagę jako czynnik decydujący o jego możliwości do wypłacania alimentów – obowiązek alimentacyjny w ostateczności może zostać przeniesiony na jego rodziców lub rodzeństwo.

Alimenty na dziecko dorosłe

Alimenty na dziecko, które osiągnęło pełnoletność wypłacane są jedynie w sytuacji, w której kontynuuje ono naukę (np. na uczelni wyższej), w związku z czym nie ma możliwości samodzielnego utrzymania – obowiązek wypłacania świadczenia alimentacyjnego wygasa, kiedy dziecko jest przygotowane i zdolne do podjęcia pracy zarobkowej, po zakończeniu nauki. Świadczenie alimentacyjne, nie będzie jednak przysługiwało, kiedy dziecko, decyduje się na studia, na dłuższy czas po zakończeniu nauki w liceum, lub nie będzie przykładało się do nauki, nie zaliczając egzaminów czy powtarzając semestr. W tym przypadku alimenty nie przysługują. W przypadku dzieci pełnoletnich, na wysokość otrzymywanych przez nie alimentów wpływać mogą jego ewentualne dochody z prac dorywczych, jego potencjał do podjęcia tego rodzaju prac (np. w przypadku studiowania w trybie zaocznym), a nawet otrzymywane stypendia naukowe – wszystkie te czynniki mogą spowodować, iż alimenty będą niższe niż dotychczas.

Wyjątek stanowią dzieci niepełnosprawne – w ich przypadku, obowiązek alimentacyjny nie jest zależny od wieku i często wygasa dopiero po wstąpieniu dziecka w związek małżeński. Pod uwagę, z pewnością wzięty zostanie jednak stopień niepełnosprawności (np. wyższe będą w przypadku osób o znacznym stopniu niepełnosprawności) i to, czy umożliwia on podjęcie pracy zarobkowej.

W sytuacjach wyjątkowych, kiedy dziecko po osiągnięciu pełnoletności i zakończeniu nauki, mimo usilnych starań ma problem z samodzielnym utrzymaniem, choć podejmuje próby znalezienia i podjęcia pracy, istnieje możliwość kontynuacji wypłacania świadczeń alimentacyjnych, jeśli pozwala na to sytuacja majątkowa jego rodziców – powinni oni bowiem wspierać swoje dziecko w rozpoczęciu samodzielnego, dorosłego życia.

Co można zrobić, jeśli były małżonek nie płaci zasądzonych alimentów? Jak wyegzekwować alimenty?

Jedną z możliwości wyegzekwowania świadczeń alimentacyjnych jest złożenie zawierającego orzeczenie sądu  wniosku, o dokonanie egzekucji komorniczej. Taki wniosek skierowany może być nawet bezpośrednio do pracodawcy dłużnika – wtedy jest on prawnie zobowiązany, do potrącania kwoty alimentów z pensji dłużnika. W sytuacji, kiedy egzekucja komornicza nie przynosi oczekiwanych rezultatów, możemy udać się również do organu samorządowego gminy o wszczęcie egzekucji administracyjnej, która może okazać się skuteczniejsza. Istnieje również możliwość wystąpienia bezpośrednio do prokuratury z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa uchylania się od obowiązku alimentacyjnego – osobie nie płacącej zasądzonych alimentów może grozić nawet do 2 lat pozbawienia wolności, jeśli naraża tym samym dziecko na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb życiowych. Do roku  pozbawienia wolności, grozi zaś osobie, której łączna wysokość zaległości alimentacyjnych wynosić będzie równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych.

Fundusz alimentacyjny

Jeśli wszystkie sposoby egzekucji świadczeń alimentacyjnych okażą się zawodne, pomocny może okazać się fundusz alimentacyjny. Wniosek o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego składamy w urzędzie gminy lub miasta, odpowiadającego miejscu zamieszkania dziecka. Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający przyznanie alimentów przez sąd, oświadczenie o bezskuteczności egzekucji z okresu 2 miesięcy oraz oświadczenie o dochodach – jeśli chcemy ubiegać się o przyznanie świadczenia z funduszu alimentacyjnego dochód na osobę w rodzinie (wliczając w to dochody małżonka, jeśli wstąpiliśmy w kolejny związek małżeński) nie mogą przekraczać 900 złotych, a sama kwota świadczenia wynosi 500 złotych, niezależnie od kwoty zasądzonej wyrokiem sądu.