Co robić kiedy małżonek nie zgadza się na rozwód?

Przyczyny rozwodu bywają wyjątkowo zróżnicowane, podobnie zresztą dzieje się w przypadku samego podejścia do rozwodu. Choć wiele par decyduje się na zakończenie małżeństwa w sposób polubowny, istnieją także sytuacje, w których jeden z małżonków nie godzi się na rozstanie. Przyczyny takiej postawy mogą być różne – od wiary w możliwość ocalenia związku, nawet za pośrednictwem mediacji lub terapii małżeńskiej, do zwyczajnej chęci zemsty na małżonku. Choć brak zgody na rozwód jednego z małżonków może nieco wydłużyć postępowanie przed sądem, wcale nie daje pewności, iż orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa nie nastąpi.

Kiedy sąd może oddalić pozew o rozwód?

Sąd, rozpatrując pozew o rozwód, zobowiązany jest do zachowania obiektywizmu i kierowania się przede wszystkim przepisami prawa. W związku z tym, do oddalenia pozwu rozwodowego konieczne będzie spełnienie choć jednej z kilku powszechnie przyjętych negatywnych przesłanek do rozwodu – sam sprzeciw współmałżonka będzie zatem niewystarczający.

Aby sąd mógł orzec rozwód niezbędne jest istnienie między małżonkami zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. Oznacza to, że musi dojść między nimi do całkowitego zaniku więzi emocjonalnych, fizycznych a także gospodarczych, bez nadziei na uratowanie związku. Warto jednak pamiętać, że w przypadku samych w sobie więzi gospodarczych nie zawsze są one decydujące, bowiem ich ciągłe istnienie może być przejawem tylko i wyłącznie sytuacji przymusowej i przejściowej – przykładowo kiedy jednego z małżonków nie stać w danej chwili na wyprowadzkę ze wspólnego mieszkania, lub dopiero rozpoczął poszukiwania nowego miejsca zamieszkania.

W przypadku, w którym rozwodu żąda małżonek, którego uznaje się za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, to drugi, niewinny małżonek musi wyrazić na ten rozwód zgodę. Jednakże w przypadku jego odmowy, nie może być ona w zaistniałych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Samo orzeczenie rozwodu, bez względu na winę musi być z tymi zasadami zgodne. Za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w przypadku nie wyrażenia zgody na rozwód, uznawana jest chęć zemsty lub osiągnięcia osobistych korzyści z dalszego trwania małżeństwa. Może dotyczyć także sytuacji, w której małżonkowie od dłuższego czasu żyją zupełnie osobno, a jeden z nich zdążył już założyć nową rodzinę, a mimo tego drugi z nich wciąż odmawia rozwodu, choć związek trwa już wyłącznie pod względem formalnym. 

Dobro małoletnich dzieci a brak zgody na rozwód.

Jeśli strony postępowania posiadają małoletnie dzieci, to ich ogólnie pojęte dobro, zawsze traktowane będzie priorytetowo. Naruszenie tego dobra poprzez rozwód może stanowić dla niego negatywną przesłankę i zakończyć się oddaleniem powództwa. Jednak aby tak się stało, niezbędne będzie przeprowadzenie badania psychologicznego przez biegłego sądowego. Warto zaznaczyć także, iż nie chodzi tu o typowe dla rozwodu rodziców skutki jak samo wychowywanie się w niepełnej rodzinie czy skutki o podłożu czysto materialnym. Z negatywną przesłanką do rozwodu ze względu na dobro małoletnich dzieci, mamy do czynienia w sytuacji, w której dziecko nie zostaje odpowiednio przygotowane do rozstania rodziców, nie jest na nie gotowe, lub w ogóle nie jest świadome faktu iż do tego rozstania może dojść. Sąd pod uwagę weźmie także w jaki sposób rozwód wpłynie na kontakty dziecka z drugim rodzicem – jeśli już w momencie wniesienia pozwu o rozwód rodzice małoletniego zamieszkują osobno, samo orzeczenie o formalnym zakończeniu małżeństwa nie wpłynie w żaden znaczący sposób na życie dziecka.

Podsumowując sam brak zgody na rozwód jednego z małżonków często finalnie nie stanowi przeszkody w zakończeniu małżeństwa, choć może znacząco wydłużyć postępowanie. W praktyce sądy rzadko oddalają pozwy rozwodowe (nie dają rozwodu), jeśli brak zgody jednego z małżonków jest jedynym czynnikiem przeciwnym dla rozwiązania małżeństwa.

 Jeśli jednak mamy świadomość, że nasz współmałżonek nie zgadza się na rozwód, lub za wszelką cenę utrudniał będzie zakończenie małżeństwa w sposób polubowny, warto zasięgnąć rady doświadczonego w prowadzeniu spraw rozwodowych radcy prawnego lub adwokata. Pomoc doświadczonego pełnomocnika może okazać się niezwykle ważna, w przypadku tak stresującego procesu, a osoba doświadczona  w prowadzeniu podobnych spraw, pomoże nam wybrać najbardziej optymalną strategię, by cały proces przebiegł dla nas możliwie jak najprościej.

Jeśli jednak mimo początkowego braku zgody na rozwód widzimy szansę, na zawarcie porozumienia i przekonanie partnera do zmiany zdania, dobrą opcją ku temu może okazać się udział w mediacji, który może pomóc partnerom zrozumieć wzajemny punkt widzenia i doprowadzić do zawarcia ugody, bez dodatkowego utrudniania postępowania rozwodowego.