Na jakim etapie sprawy o rozwód, separację czy inną można skorzystać z pomocy mediatora i jaki jest cel mediacji?
Mediacje zalicza się do alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów i sporów związanych z separacją, rozwodem, ustaleniem sytuacji dziecka po rozstaniu rodziców. Profesjonalny mediator w trakcie mediacji dba o zabezpieczenie wspólnych interesów stron konfliktu, a także wspiera strony konfliktu na drodze do osiągnięcia porozumienia. Mediator może na drodze mediacji pomóc w sprawach cywilnych czy sprawach rodzinnych na każdym etapie prowadzonej sprawy sądowej w postępowaniu cywilnym, ale także przed wniesieniem pozwu do sądu. To największa zaleta mediacji. Bezstronny mediator stosując reguły mediacji, w pierwszej kolejności nawiązuje nić porozumienia ze stronami, pomagając im spojrzeć na swój konflikt z innej perspektywy. Zanim sprawa trafi do sądu, a małżonkowie czy partnerzy staną się zwalczającymi się wzajemnie stronami postępowania, mogą przed wytoczeniem powództwa np. sprawy o rozwód, wspólnie mediator oraz strony same powinny ustalić warunki rozwodu oraz inne, takie jak: ustalenie zasad opieki nad dziećmi, ustalenie szczegółowych zasad kontaktów dzieci z rodzicem, z którym nie mieszkają pod wspólnym dachem, ustalenie zasad kontaktów pomiędzy dziećmi i innymi członkami rodziny (na przykład z dziadkami), uregulowanie spraw alimentacyjnych oraz innych spraw finansowych lub majątkowych.
W drodze porozumienia pomiędzy rodzicami, powszechnie zwanego „porozumieniem rodzicielskim” strony mogą ustalić szczegółowy plan opieki nad dzieckiem i zasad jej sprawowania po rozwodzie wraz z kalendarzem spotkań rodziców z dzieckiem w przypadku choćby opieki naprzemiennej, określeniem wysokości alimentów płaconych przez rodziców na dziecko i zasad ich finansowania, a także innych spraw rodzinnych, które mediacje mogą pomóc uregulować.
Rodzaje mediacji:
- mediacje przedsądowe – w ich wyniku rozstający się partnerzy czy rozwodzący małżonkowie mogą uregulować, przy udziale mediatora, który jest osobą bezstronną i z jego pomocą wszystkie sprawy związane z rozwodem, dzieckiem, podziałem majątku i z tak przygotowanymi dokumentami udać się do sądu, który winien co do zasady zaakceptować zaproponowane przez obie strony warunki bez prowadzenia szczegółowego postępowania dowodowego (proces sądowy często okazuje się zbędny);
- mediacje sądowe zainicjowane wnioskiem stron – mediator pomaga w sprawach o rozwód lub separację i w każdej innej sprawie np. mediacje o alimenty, o ustalenie miejsca pobytu dziecka, o ustalenie kontaktów, mediacje o podział majątku mediacje mogą być przeprowadzone na wniosek stron w toku prowadzonego postępowania;
- mediacje sądowe mogą być prowadzone na podstawie decyzji sądu – wymagają zgody stron na ich prowadzenie, gdyż są z zasady są dobrowolne; dobry mediator potrafi sprawić, aby obie strony sporów zostały wysłuchane
- mediacje po zakończeniu sprawy sądowej – mediator może również pomóc, kiedy istnieje konieczność zmiany dotychczasowych warunków rozwodu ustalonych w wyroku lub konieczność uregulowania spraw dotychczas nieuregulowanych np. ustalenia nowych zasad opieki nad dziećmi, ustalenia szczegółowych zasad kontaktów dzieci z rodzicem, z którym nie mieszkają pod wspólnym dachem, ustalenia zasad kontaktów pomiędzy dziećmi i innymi członkami rodziny (na przykład z dziadkami), uregulowania spraw alimentacyjnych poprzez ich podwyższenie oraz innych spraw finansowych lub majątkowych.
Cele mediacji:
-
- przed wniesieniem sprawy sądowej mediacja może służyć pojednaniu się, osiągnięciu kompromisu, konsensusu, czego skutkiem jest rezygnacja z wniesienia pozwu o rozwód, umowne zamiast sądowe ustalenie wysokości alimentów, najczęściej jednak służy umownemu załatwieniu spornych spraw pomiędzy rozstającymi się małżonkami, partnerami czy rodzicami;
- w toku postępowania sądowego o rozwód i alimenty sprawa może zostać skierowana do mediacji, jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa (art. 436 § 1 k.p.c.).
- może zostać skierowana do mediacji także w przedmiocie pojednania stron (art. 436 § 2 k.p.c.).
- sąd może skierować strony do mediacji także w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację (art. 445(2) p.c .).
Mediator i jego usługi, to propozycja dobrowolna. Strony mają dowolność w wyborze osoby bezstronnego mediatora. Gdy nie uzgodnią osoby mediatora sąd okręgowy kieruje je do stałego mediatora posiadającego wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa, oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych ( art. 436 § 4 k.p.c.).
Mediacje mogą być prowadzone online, nie ma więc znaczenia miejsce zamieszkania czy pobytu osób, które zamierzają rozwiązać sporne sprawy przy udziale mediatora.