Plan wychowawczy – co to takiego?

Moment, w którym stajemy przed koniecznością podjęcia decyzji o rozwodzie, często dla wielu osób jest trudny i bardzo emocjonalny. Decyzja o rozwodzie i wszystko inne co wiąże się z jej podjęciem szczególnie trudne jest dla rodziców małoletnich dzieci. Rodzice mają na uwadze dobro dziecka. Pojawiają się tysiące pytań – o to jak dzieci zniosą wiadomość o rozstaniu rodziców, ile zmian je przez to czeka, a przede wszystkim, jak ma wyglądać opieka nad dzieckiem, kiedy zaczniecie mieszkać osobno? Czy faktycznie kierujemy się dobrem dziecka i myślimy o istotnych sprawach dziecka? Czy osiągniemy porozumienie wychowawcze? Rozwód jednak wcale nie musi być traumą, ani dla rodziców, ani dla dziecka. Aby postępowanie rozwodowe przebiegało szybko i polubownie, kiedy w grę wchodzą małoletnie dzieci, warto jeszcze przed wniesieniem pozwu, zastanowić się nad spisaniem planu wychowawczego, nazywanego również polubownym porozumieniem rodzicielskim. Warto podejść do spisania rodzicielskiego planu wychowawczego jeśli kierujemy się dobrem dziecka.

Czym jest porozumienie rodzicielskie?

Porozumienie rodzicielskie jest pisemną umową między rodzicami małoletnich dzieci i dotyczy sprawowania władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie trwania separacji. Innymi słowy, jest to podpisany przez oboje rodziców dokument, w którym po uzgodnieniu stron, przedstawione są decyzje dotyczące spraw związanych z opieką nad dzieckiem po rozstaniu. Taki dokument zastępuje sądowe orzeczenie o kontaktach rodziców z dzieckiem i często pozwala rodzicom na nieco większą swobodę ustaleń – mogą oni dopasować przebieg kontaktów wedle własnego uznania, udział rodziców odpowiednio do swych indywidualnych potrzeb i możliwości. Dla sądu z kolei jest to sygnał, że rodzice małoletniego dziecka są w stanie dojść do porozumienia i będą potrafili ze sobą współpracować dla dobra dziecka.

Kiedy najlepiej sporządzić plan wychowawczy?

Wielu rozwodzących się rodziców decyduje się na sporządzenie planu wychowawczego jeszcze przed wniesieniem pozwu o rozwód. Wcześniejsze uzgodnienie warunków rodzicielskiego planu wychowawczego jest dobrą opcją – daje bowiem możliwość przetestowania proponowanych rozwiązań w praktyce i ich ewentualną zmianę jeszcze przed podpisaniem dokumentu i złożeniem go do sądu wraz z pozwem. Wielu rzeczy jednak nie jesteśmy w stanie przewidzieć z kilkuletnim wyprzedzeniem, dlatego wynikające z konieczności zmiany do rodzicielskiego planu wychowawczego wprowadzić możemy zawsze – najlepiej, dla ochrony interesów każdej ze stron zachowując przy tym formę pisemną i sporządzając do podpisanego wcześniej porozumienia wychowawczego dodatkowy aneks.

Plan wychowawczy, możemy sporządzić jednak nie tylko przed złożeniem pozwu rozwodowego. Nie ma żadnych przeszkód by zrobić to już w trakcie toczącego się postępowania o rozwód. Zdarza się także, że to właśnie sąd podczas trwającego postępowania nakazuje rodzicom przedstawienie planu wychowawczego.

Plan wychowawczy, dobro dziecka a sprawy formalne

Polubowne porozumienie rodzicielskie zawsze sporządzane jest w 3 jednakowych egzemplarzach – po jednym dla każdego z rodziców oraz jeden dla sądu. Zawierać powinno dokładne dane zarówno rodziców jak i dzieci. W przypadku rodziców, oczywiście oprócz pełnego imienia i nazwiska podany musi zostać numer pesel oraz aktualny adres zamieszkania. W przypadku dzieci wystarczająca będzie data oraz miejsce urodzenia.

Plan wychowawczy nie ma ściśle określonego wzoru – każda z sytuacji jest indywidualna, dlatego każda ugoda wychowawcza będzie się od siebie różnić zarówno ilością jak i szczegółowością ustaleń.

Porozumienie rodzicielskie, może zostać opatrzone podpisem poświadczonym notarialnie. Nie jest to jednak wymagane – zwyczajny podpis obojga rodziców jest w zupełności wystarczający. Jeśli chcemy dodatkowo zabezpieczyć się w kwestii obowiązku alimentacyjnego, który regulowany jest właśnie za pośrednictwem porozumienia, istnieje możliwość podpisania oświadczenia notarialnego o poddaniu się co do tego obowiązku klauzuli wykonalności – jednak również jest to zależne jedynie od naszej woli, nie ma bowiem takiego obowiązku.

Rodzicielski plan wychowawczy – co reguluje?

Plan wychowawczy w największym stopniu skupia się na ustaleniu tego komu przyznana zostanie władza rodzicielska, z kim dziecko zamieszkiwać będzie na pobyt stały oraz jak przebiegały będą jego kontakty z drugim z rodziców.

Regulacja kontaktów obejmować powinna czas oraz miejsce spotkań rodzica z dzieckiem, zarówno w ciągu tygodnia jak i w weekendy. Dodatkowo warto, aby uregulowane zostały także inne dni wolne takie jak wszelkiego rodzaju święta, wakacje czy ferie zimowe. Regulacja kontaktów nie musi jednak ograniczać się jedynie do kontaktów osobistych, twarzą w twarz – uregulować możemy również kontakt za pośrednictwem rozmów telefonicznych lub innych komunikatorów internetowych. Nie musi obejmować ona także jedynie rodziców dziecka. Nie ma żadnych przeszkód do uregulowania za pośrednictwem porozumienia rodzicielskiego także kontaktów z dziadkami, innymi krewnymi a nawet potencjalnymi nowymi partnerami rodziców – choć to akurat w przyszłości może okazać się nieco problematyczne. Jeśli decydujemy się na sprawowanie opieki naprzemiennej, sposób jej wykonywania również może zostać dokładnie opisany w porozumieniu.

Plan wychowawczy – dodatkowe ustalenia

Dodatkowo, plan wychowawczy zawierać może ustalenia dotyczące obowiązku alimentacyjnego i wszelkich kwestii finansowych związanych z wychowaniem małoletnich – oprócz samej wysokości wypłacanych alimentów, wyszczególnić możemy również sposób ponoszenia kosztów niestandardowych, przykładowo zakupu komputera, roweru, zajęć dodatkowych, wycieczek szkolnych czy kolonii a także dodatkowych kosztów związanych z ewentualną opieką lekarską.

Poza tym, ustalić możemy też warunki podejmowania związanych z dzieckiem ważnych decyzji, kwestie dotyczące dostępu do informacji w sprawach dziecka i jego dokumentów,  kwestie dotyczące edukacji, opieki zdrowotnej oraz wyjazdów zarówno zagranicznych jak i tych w obrębie kraju.

Porozumienie rodzicielskie w zależności od naszych indywidualnych potrzeb może być bardziej lub mniej szczegółowe, jednakże im więcej uda nam się uzgodnić, tym mniejsze ryzyko późniejszych sporów i konfliktów. Jeśli uzgodnienie pewnych kwestii jest dla was szczególnie problematyczne warto rozważyć pomoc bezstronnego mediatora, który może pomóc w ustaleniu satysfakcjonujących obie strony warunków porozumienia. Jeśli jednak nie macie pełnego zaufania do drugiej strony warto by ustalenia były w miarę możliwości jak najbardziej precyzyjne.

W przypadku dziecka starszego, warto także przy sporządzaniu planu wychowawczego, na tyle na ile jest to wykonalne uwzględnić jego zdanie i preferencje, w szczególności odnośnie miejsca zamieszkania i przebiegu kontaktów, lub ewentualnego sprawowania opieki naprzemiennej – w końcu to właśnie jego dotyczyć będzie najwięcej zmian, warto więc, by było to dla niego możliwie jak najbardziej komfortowe.