Podział majątku a długi małżonków

Podział majątku wspólnego małżonków

Podział majątku obejmuje jedynie majątek wspólny małżeństwa – zgromadzony w czasie trwania małżeństwa, do momentu ustanowienia rozdzielności majątkowej. Z zasady, poza dobrowolnym podpisaniem przez małżonków tak zwanej intercyzy, rozdzielność majątkowa między małżonkami powstaje dopiero po wydaniu prawomocnego wyroku sądowego w sprawie rozwodowej. W wyjątkowych przypadkach jednak istnieje możliwość domagania się, by sąd w wyroku orzekł, iż rozdzielność majątkowa obowiązuje od daty wcześniejszej, przykładowo w sytuacji, kiedy długi małżonka zaciągane były wcześniej, bez naszej wiedzy i wyraźnej zgody. Jeśli jednak zauważymy, że nasz partner przed zawarciem małżeństwa ma tendencje do impulsywnego i nieodpowiedzialnego zaciągania zobowiązań finansowych, lub podejmowania innych ryzykownych działań w tym zakresie, które odbić się mogą na sytuacji materialnej rodziny, warto już wcześniej pomyśleć o rozdzielności majątkowej. A jeśli jesteśmy w małżeństwie, warto dokonać podziału majątku wspólnego, nawet jeśli nie zastanawiamy się nad rozwodem.

Podział majątku wspólnego, związek małżeński a kredyt hipoteczny

Przyjmuje się, że podział majątku wspólnego małżonków obejmuje wyłącznie aktywa, zatem pasywa, w tym długi pozostają poza jego zakresem. Wyjątek stanowią obciążenia rzeczowe na majątku wspólnym małżeństwa, jak na przykład nieruchomość obciążona hipoteką – nieruchomość taka wejdzie do podziału majątku, ale sam kredyt nie zostanie podzielony – nieruchomość jak najbardziej może zostać przyznana na wyłączną własność jednemu z małżonków, lecz kredyt pozostanie wspólny. Strony postępowania mogą jednak ustalić, iż spłacać go będzie jeden z małżonków – ten, który zatrzymuje nieruchomość na własny użytek.

Majątek wspólny a związek małżeński

Sąd z reguły rozstrzyga jedynie o długach, które związane są bezpośrednio z majątkiem wspólnym małżonków, a zatem takich, które ciążą na obojgu małżonków, ale zostały już spłacone przez jednego z małżonków z jego własnych środków po ustaniu wspólności majątkowej – małżonek który samodzielnie dokonał spłaty, może domagać się spłaty na swoją rzecz części tych kosztów przez drugą stronę. Dokonać można także rozliczenia długów, zaciągniętych samodzielnie jednak zużytych na majątek wspólny, z wyłączeniem sytuacji kiedy środki pochodzące z zaciągniętych zobowiązań wykorzystane zostały w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba, że wpłynęły w sposób znaczący na zwiększenie się majątku wspólnego małżonków – przykładowo remont domu. Rozliczenia nie można żądać, kiedy dokonało się samodzielnie spłaty wspólnego długu, przed ustaniem wspólności majątkowej – dochody każdego z małżonków przed ustanowieniem rozdzielności stanowią ich majątek wspólny.

Co dzieje się, kiedy małżonek zaciąga zobowiązania finansowe w tajemnicy?

W przypadku długów niespłaconych lub innych zobowiązań finansowych, zaciągniętych przez każdego z małżonków osobno choć w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej, przed dokonaniem podziału majątku, małżonkowie za spłatę odpowiadają osobno lub solidarnie. W praktyce oznacza to, że wierzyciel ma prawo żądać spłaty całego zobowiązania od jednego z byłych małżonków, od którego łatwiej mu będzie wyegzekwować świadczenie, biorąc pod uwagę nie tylko majątek osobisty dłużnika, ale także majątek wspólny małżonków i może lub też nie, prowadzić egzekucji z majątku osobistego małżonka.

Długi małżonka, a wspólność majątkowa

Zaznaczyć bowiem należy, iż istotne znaczenie ma fakt, czy małżonek zaciągnął zobowiązanie za wyraźną zgodą drugiego małżonka. Wyrażona może ona być w dowolnej formie, także ustnej, nawet już po zaciągnięciu zobowiązania. Jeśli jednak zgody tej nie było, a małżonek zaciągnął zobowiązanie finansowe w tajemnicy, wierzyciel może żądać spłaty jedynie z majątku osobistego dłużnika, jego wynagrodzenia za pracę czy innych dochodów. Jeśli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa , wierzyciel może żądać zaspokojenia również z przedmiotów majątkowych wchodzących w jego skład. Uregulowane jest to przez kodeks rodzinny i opiekuńczy. Jeśli zatem małżonek zadłużył się bez naszej wiedzy i zgody na zaciągnięcie kredytu lub jakiegokolwiek innego zobowiązania finansowego, nie mamy prawnego obowiązku spłaty jego długu z własnych środków.

Ważną kwestią, o której zdecydowanie musimy pamiętać przy sprawie o podział majątku, niezależnie czy związana jest ona również z długami jednego z małżonków jest fakt, iż jeśli nie dokonamy szczegółowego rozliczenia z małżonkiem w trakcie trwania postępowania, lub mediacji, której skutkiem będzie zawarcie ugody np. pomijając jakiś przedmiot wchodzący w skład tego majątku, później nie będzie już możliwości dokonania zmiany w podziale. Przed dokonaniem podziału majątku zdecydowanie warto więc przemyśleć wszystkie kwestie i warianty jego podziału, by był on dla nas możliwie jak najbardziej sprawiedliwy i satysfakcjonujący. Warto skonsultować się także z doświadczonym prawnikiem rozwodowym, który dopilnuje by żadna z istotnych kwestii nie została pominięta.