Podjęcie decyzji o rozwodzie, choć jest bardzo ważnym krokiem w naszym życiu, tak naprawdę jest jedynie początkiem zmian i wyzwań jakie czekają nas na drodze do nowego życia. Rozwód to nowy początek! Oprócz samej decyzji o rozpoczęciu życia bez partnera, czeka nas również wiele innych, często znacznie trudniejszych, którym jednak rozwód towarzyszy. Jedną z nich niewątpliwie jest decyzja dotycząca podziału majątku wspólnego, który został przez was zgromadzony w czasie trwania związku małżeńskiego. W momencie zawarcia małżeństwa, jeśli nie decydujemy się na podpisanie umowy majątkowej małżeńskiej, zwanej dawniej intercyzą,  powstaje między nami ustawowa wspólność majątkowa, obejmująca wszystkie dobra materialne nabyte w czasie trwania małżeństwa. Z chwilą ustania tej wspólności, w celu uniknięcia dodatkowych konfliktów zadecydować należy o sposobie z korzystania z tego majątku przez byłych małżonków. Podział majątku wspólnego to temat, który może utrudnić postępowanie rozwodowe i finalne orzeczenie rozwodu opóźnić.

Podział majątku krok po kroku

Aby mogło dojść do podziału majątku, w pierwszej kolejności musimy wyjść z ustroju wspomnianej wyżej wspólności majątkowej, na przykład na skutek uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, lub na drodze sporządzenia aktu notarialnego. Ustanowienie rozdzielności majątkowej za pośrednictwem umowy zawartej przed notariuszem wymaga jednak zgody obu stron. Proces sądowy natomiast najczęściej jest efektem inicjatywy jednego z małżonków. Choć na podział majątku pary decydują się zazwyczaj dopiero po uprzednim uzyskaniu rozwodu, według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd może dokonać takiego podziału również podczas postępowania rozwodowego, jeśli nie przedłuży on znacząco jego trwania. Czyli – rozwód, orzeczenie rozwodu nie jest wymagany do tego, aby podział majątku wspólnego skutecznie nastąpił. W praktyce zatem uwzględnienie takiego wniosku zależy w dużej mierze od uznania sędziego. Jeśli nasz wniosek z jakiegoś powodu nie zostanie uwzględniony, możemy bez przeszkód dokonać podziału majątku w oddzielnym postępowaniu, postępując tak samo, jak w przypadku składania takiego wniosku dopiero po uzyskaniu rozwodu, nie orzekającego o sposobie korzystania stron z majątku. Wniosek o podział majątku wspólnego złożyć należy do właściwego sądu rejonowego. Opłata od wniosku jest stała i wynosi 1000 złotych. Jeśli wniosek zawierał będzie zgodny projekt podziału majątku opłata maleje do 300 zł, projekt natomiast przygotować możemy pod okiem bezstronnego mediatora. Rozwiązanie ugodowe w toku sprawy rozwodowej jest zatem szybsze, tańsze i często również bardziej korzystne od postępowania sądowego. Niestety, ze względu na okoliczności nie zawsze jest ono możliwe – jeśli z powodu wyjątkowo zaognionego konfliktu nie uda nam się wypracować ugody, w przypadku zgłoszenia się do sądu, przedstawione w ugodzie propozycje nie są dla nas w żaden sposób wiążące. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by ponowić je w sprawie sądowej.  W postępowaniu sądowym, wyróżniamy trzy opcje podziału majątku. Pierwszą z nich jest tak zwany podział w naturze, polegający na podziale rzeczy materialnych między małżonków – przykładowo wyodrębnienie dwóch osobnych lokali mieszkalnych w jednym budynku. Kolejną możliwością jest przyznanie rzeczy jednemu z małżonków na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego małżonka. Możemy także skorzystać z egzekucyjnej sprzedaży rzeczy i podziału uzyskanej sumy pomiędzy małżonków.

W wyjątkowych sytuacjach możemy domagać się zniesienia współwłasności z datą wsteczną. Przykładem takiej wyjątkowej sytuacji jest generujące dodatkowe wydatki uzależnienie współmałżonka, mieszkanie osobno, czy nawet brak wpływu na decyzje majątkowe żony lub męża. Wspólność majątkowa ustaje również w momencie ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków.

Majątek wspólny. Co wchodzi, a co nie wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Do majątku wspólnego małżonków należą wszystkie dobra majątkowe oraz przedmioty materialne nabyte w trakcie trwania małżeństwa. Składa się na niego również wynagrodzenie za wykonywaną pracę jak i inne dochody małżonków, zarówno pochodzące z majątku wspólnego jak i osobistego, czego doskonałym przykładem może być dochód w postaci czynszu za wynajmowane mieszkanie. Środki zebrane na rachunku bankowym lub funduszu emerytalnym każdego z małżonków, także zaliczane są do ich wspólnego majątku.

Nie zaliczane natomiast są przedmioty nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej, czyli przed zawarciem związku małżeńskiego. Dobra jakie nabyliśmy za pośrednictwem zapisu czy spadku należą do naszego majątku osobistego. To samo tyczy się darowizn, z zastrzeżeniem, iż na umowie powinien widnieć zapis, o tym, że darowana rzecz trafia do majątku osobistego tylko jednego z małżonków. Przy podziale majątku nie uwzględniamy także rzeczy nabytych na nasz wyłączny użytek i służą zaspokajaniu tylko naszych potrzeb oraz praw autorskich.

Podział majątku wspólnego – Poznań rozwód

W postępowaniu o podział majątku jedną z najistotniejszych kwestii jest określenie jego wartości. Jeśli strony są w tej kwestii zgodne, sąd w większości przypadków przystaje na przyjęcie wartości podanych przez strony we wniosku. Aby nie ulegało wątpliwości, że przedstawione przez nas szacunki są obiektywne, warto je uprawdopodobnić poprzez wskazanie paragonów, faktur, lub ogłoszeń sprzedażowych dotyczących przedmiotów wchodzących w skład naszego majątku. Jeśli mimo tego, sąd nadal wyrażał będzie wątpliwości odnośnie proponowanej przez nas kwoty, może on z urzędu powołać biegłego sądowego i dopuścić dowody z wydanej przez niego opinii. Choć powołanie biegłego generuje dodatkowe koszty, możemy wnieść o nie również sami w momencie składania wniosku. Niejednokrotnie jest to jedyne rozwiązanie, jeśli nie jesteśmy zgodni co do wartości majątku.

Według orzecznictwa sądowego wartość majątku podlegającego podziałowi ustalana być powinna na datę dokonywania podziału, a nie na datę jego zakupu. Dla przykładu – nabyty przez nas kilka lat wcześniej samochód, w dniu zakupu jest w innym stanie zużycia, niż w chwili składania przez nas wniosku, a co za tym idzie zmienia się też jego wartość.

Rozwód, a nierówne udziały w majątku wspólnym

Z zasady udziały stron w majątku uznaje się za równe. Zgodnie z prawem, małżonkowie mogą jednak żądać, aby ich ustalenie nastąpiło zgodnie z uwzględnieniem stopnia, w jakim każda ze stron przyczyniła się do powstania tego majątku. Odejście od zasady równości udziałów nie jest jednak takie proste i jest możliwe jedynie kiedy jeden z małżonków w sposób uporczywy nie przyczynia się do powstawania lub powiększania majątku, stosownie do jego możliwości i sił. Osoba całkowicie niezdalna do pracy z powodu choroby lub niepełnosprawności oceniona zostanie inaczej, niż osoba zdrowa nie wykazująca inicjatywy do podjęcia zatrudnienia. Wyższe dochody jednego z małżonków nie stanowią tutaj żadnej podstawy, o ile są proporcjonalne do jego możliwości zarobkowych. Jako przyczynienie się do majątku wspólnego uwzględniony zostanie nie tylko nakład finansowy, ale także nakład osobistej pracy przy wychowywaniu dzieci i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Za nie przyczynianie się do powstawania i powiększania majątku możemy natomiast uznać permanentną lub długotrwałą bezrobotność bez wykazywania troski o dom czy dzieci, uzależnienie od alkoholu, narkotyków, hazardu a nawet zakupów. Podobnie sprawa ma się w przypadku prowadzenia przez małżonków osobnych gospodarstw domowych, oraz w przypadku prowadzenia przez jednego z nich podwójnego życia. Należy jednak pamiętać, że nie ma możliwości ustalenia nierównych udziałów tylko odnośnie niektórych składników majątku.

Rozwód, a podział nieruchomości – podział majątku Poznań

W momencie rozwodu, często jedną z kwestii najbardziej dla nas istotnych jest podział zajmowanego do tej pory wspólnie domu. Jeśli dom stanowi naszą wspólną własność, o czym najlepiej upewnić się sprawdzając jego księgę wieczystą, przy jego podziale zastosować można trzy, wymienione już wcześniej w artykule sposoby, analogicznie jak w przypadku reszty majątku. Jeśli dom jest wystarczająco duży, może zostać podzielony na dwie niezależne od siebie części, lub może w nim zostać wydzielone osobne, nieco mniejsze mieszkanie. Nie zapominajmy jednak, że nie każdy chce dzielić miejsce zamieszkania z byłym już małżonkiem. Rozwiązanie takie z pewnością nie sprawdzi się w przypadku zaognionego konfliktu między stronami. W takiej sytuacji, możemy wnieść o oddanie nam domu w całości, na wyłączną własność, co jednak zobowiązuje nas do spłaty na rzecz byłego małżonka. W takim przypadku, sąd weźmie pod uwagę to, z kim na co dzień zamieszkują dzieci, bowiem na pierwszym miejscu stawiane jest zawsze zabezpieczenie rodziny. Nie bez znaczenia będą także nasze zarobki – sąd musi ustalić, czy jesteśmy w stanie dokonać spłaty wobec drugiej strony. Ważne okazać się może także, kto obecnie zamieszkuje w domu i czy jest on częściowo lub całkowicie wykorzystywany na potrzeby działalności gospodarczej jednego z małżonków. Istotnym czynnikiem mogącym wpływać na decyzję sądu jest również możliwość zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych strony w inny sposób, np. kiedy strona jest już w posiadaniu innego miejsca zamieszkania. Jeśli żadne z tych rozwiązań nie jest dla nas satysfakcjonujące, lub nie jesteśmy w stanie osiągnąć porozumienia, w ostateczności możemy także sprzedać dom i podzielić się uzyskanymi w ten sposób pieniędzmi, które później przeznaczyć możemy na zakup własnego mieszkania.