Rozwód z obcokrajowcem. Rozwód obywateli Polski za granicą. Który sąd wybrać i prawo jakiego kraju będzie stosowane?
Małżeństwa o różnym obywatelstwie, którzy zamieszkują w Polsce, jak i obywatele polscy zamieszkujący za granicą mają szereg wątpliwości, do jakiego Sądu mogą skierować pozew o rozwód lub separację oraz jakie prawo będzie stosował Sąd w sprawach rozwodowych, przed którym toczyć się będzie sprawa o rozwód czy separację. Dobry prawnik rozwodowy na pewno będzie w stanie pomóc w takiej sprawie rozwodowej. Ile kosztuje rozwód obywateli Polski za granicą? A ile kosztuje rozwód z obcokrajowcem?
Wbrew powszechnej opinii, Sąd polski, nie zawsze będzie wydawał wyrok w oparciu o prawo polskie, jak i sąd z zagranicy, nie zawsze będzie wydawał wyrok w oparciu o przepisy prawa danego kraju. Sprawa rozwodowa w przypadku kiedy oboje małżonkowie chcą rozwodu jest jednak mniej skomplikowana i nie wymaga orzekania o winie.
Czy rozwód z obcokrajowcem jest skomplikowany?
Według jakiego więc prawa orzekają sądy, gdy sprawa dotyczy małżonków obywatelstwa polskiego zamieszkałych na stałe za granicą, poza obszarem Unii Europejskiej?
Zgodnie z art. 54 Prawa międzynarodowego prywatnego rozwiązanie małżeństwa podlega wspólnemu prawu ojczystemu małżonków z chwili żądania rozwiązania małżeństwa.
Co to oznacza w praktyce? Oznacza to tyle, że obywatele polscy mieszkający w innym kraju, kierując sprawę do tamtejszego sądu, mogą się spodziewać, że ich sprawa rozwodowa dowodząca rozkład pożycia małżeńskiego będzie rozpatrywana według prawa polskiego.
Przykład: Małżonkowie zamieszkujący od 20 lat w Australii kierując pozew o rozwód do sądu z siedzibą w Sydney, gdyż oboje małżonkowie mają wspólne miejsce zamieszkania w Sydney, Sąd ten orzekając rozwód i rozpad małżeństwa winien stosować prawo polskie.
A co się dzieje, gdy jeden z małżonków jest obywatelem polskim a drugi cudzoziemcem?
Rozwód za granicą – przykłady
W razie braku wspólnego prawa ojczystego małżonków właściwe do przeprowadzenia postępowania rozwodowego jest prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa miejsce zamieszkania.
Przykład: małżonkowie, z których jeden jest obywatelem polskim, a drugi np. obywatelem Wietnamu, mieszkając na stałe w Holandii, mogą się rozwieść bez orzekania o winie przed holenderskim sądem, który będzie wtedy stosował prawo holenderskie przy rozwodzie bez orzekania o winie. Każdy z małżonków na własną rękę może wnieść pozew o rozwód.
Natomiast jeżeli małżonkowie nie mają w chwili żądania rozwiązania małżeństwa wspólnego miejsca zamieszkania – prawo państwa, w którym oboje małżonkowie mieli ostatnio miejsce wspólnego zwykłego pobytu, jeżeli jedno z nich ma w nim nadal miejsce zwykłego pobytu.
W przykładzie, jak powyżej, tak długo jak jeden z małżonków będzie przebywał w Holandii właściwy będzie i sąd holenderski i prawo holenderskie. Przy czym w razie braku okoliczności rozstrzygających o właściwości prawa, aby orzec rozkład pożycia małżeńskiego, stosuje się prawo polskie.
Sprawa rozwodowa za granicą
Z kolei zgodnie z art. 1103(1) kodeksu postępowania cywilnego Sąd polski stosuje prawo polskie także wtedy, gdy:
- oboje małżonkowie niezależnie od obywatelstwa mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek składający pozew o rozwód niezależnie od obywatelstwa ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
- małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
- oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
Jurysdykcja krajowa jest obligatoryjna jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
Rozwód w Unii Europejskiej
A jak wygląda sprawa rozwodu obywateli Unii Europejskiej? Który Sąd jest właściwy?
W sprawach dotyczących rozwodu czy separacji właściwy jest Sąd, na którego terytorium:
- małżonkowie mają zwykły pobyt (zwykłe zamieszkanie),
- małżonkowie mieli ostatnio zwykły pobyt, jeśli jeden z nich nadal ma tam zwykły pobyt,
- pozwany ma zwykły pobyt, lub
- w przypadku wspólnego pozwu lub wniosku, którykolwiek z małżonków ma zwykły pobyt.
Co oznacza zwykły pobyt lub zwykłe zamieszkanie?
Oznacza, to że:
- powód lub wnioskodawca przebywał w danym kraju przynajmniej rok bezpośrednio przed złożeniem pozwu lub wniosku, lub
- powód lub wnioskodawca, jeśli mieszkał tam przynajmniej sześć miesięcy bezpośrednio przed złożeniem wniosku i jest albo obywatelem danego Państwa Członkowskiego albo, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, ma tam swój „domicile”,
- którego obywatelami są oboje małżonkowie lub, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, na którego terytorium mają swoje „domicile”.
Choć sprawa ustalenia właściwego sądu w przypadku tzw. rozwodu międzynarodowego wydaje się sprawą skomplikowaną, to jak widać są ustalone zasady, według których ustalamy właściwość Sądu, a Sąd ustala właściwość prawa w oparciu, o które orzeka rozwód lub separację. Koszty postępowania rozwodowego w takim przypadku mogą zależeć od wielu czynników m.in. podziału majątku wspólnego, ustalenia wyłącznie winnego rozkładu pożycia, czas trwania postępowania, orzekania o winie, a także od tego jak długo może trwać postępowanie dowodowe.
Z kolei zgodnie z art. 1103(1) kodeksu postępowania cywilnego Sąd polski stosuje prawo polskie także wtedy, gdy:
- oboje małżonkowie niezależnie od obywatelstwa mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- małżonek będący powodem niezależnie od obywatelstwa ma co najmniej od roku bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
- małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
- oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
Jurysdykcja krajowa jest obligatoryjna jeżeli oboje małżonkowie są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
A jak wygląda sprawa rozwodu obywateli Unii Europejskiej? Który Sąd jest właściwy?
W sprawach dotyczących rozwodu czy separacji właściwy jest Sąd, na którego terytorium:
- małżonkowie mają zwykły pobyt (zwykłe zamieszkanie),
- małżonkowie mieli ostatnio zwykły pobyt, jeśli jeden z nich nadal ma tam zwykły pobyt,
- pozwany ma zwykły pobyt, lub
- w przypadku wspólnego pozwu lub wniosku, którykolwiek z małżonków ma zwykły pobyt.
Co oznacza zwykły pobyt lub zwykłe zamieszkanie?
Oznacza, to że:
- powód lub wnioskodawca przebywał w danym kraju przynajmniej rok bezpośrednio przed złożeniem pozwu lub wniosku, lub
- powód lub wnioskodawca, jeśli mieszkał tam przynajmniej sześć miesięcy bezpośrednio przed złożeniem wniosku i jest albo obywatelem danego Państwa Członkowskiego albo, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, ma tam swój „domicile”,
- którego obywatelami są oboje małżonkowie lub, w przypadku Zjednoczonego Królestwa i Irlandii, na którego terytorium mają swoje „domicile”.
Choć sprawa ustalenia właściwego sądu w przypadku tzw. rozwodu międzynarodowego wydaje się sprawą skomplikowaną, to jak widać są ustalone zasady, według których ustalamy właściwość Sądu, a Sąd ustala właściwość prawa w oparciu, o które orzeka rozwód lub separację.